wo mei 12

De problemen van de bouwsector – Deel 1: Het stikstofprobleem

Stikstofproblematiek, coronacrisis, tekorten op de arbeidsmarkt, PFAS-probleem! De kranten staan al jaren vol met de vele problemen waar de bouwsector mee kampt. Wij lichten de verschillende problemen toe en zijn er eigenlijk ook mogelijkheden? In deze blog vertellen wij meer over het stikstofprobleem.

Wat is stikstof?
Het is belangrijk om eerst even helder te hebben wat stikstof precies is en waarom dit een probleem is. Stikstof is overal om ons heen, ongeveer 78% van de lucht bestaat eruit. In eerste instantie is stikstof niet schadelijk voor de mens en het milieu, dit gebeurt pas als er een reactie ontstaat met een andere stof (zuurstof of waterstof). Stikstofdioxiden (reactie van zuurstof en stikstof) zijn gassen die ontstaan bij verbrandingsprocessen zoals uitlaatgassen van het verkeer, energiecentrales en uitstoot van industrie. Dan heb je ook nog de reactie van stikstof en waterstof, hierdoor ontstaat ammoniak. Dit komt vooral voor in de landbouw sector. Maar waarom is dit dan een probleem?

De effecten van stikstof
De stoffen in de lucht hebben een negatief effect op de luchtkwaliteit, natuur en klimaat. Zo komen de stikstofoxiden en ammoniak in de lucht uiteindelijk weer op de grond terecht door neerslag. Dit is voor natuurgebieden een groot probleem; hierdoor verdwijnen zeldzame planten en verschillende diersoorten. Daarnaast heeft het ook invloed op klimaatveranderingen en de gezondheid van de mens.

De nieuwe stikstofwetgeving
Om deze negatieve effecten tegen te gaan is er een nieuwe wet aangenomen om de stikstofuitstoot te verlagen en de natuur te verbeteren (deze zal naar alle waarschijnlijkheid in werking treden op 1 juli 2021). Dit houdt in dat de stikstofuitstoot en -neerslag fors omlaag moet. Zo laag dat de helft van de Natura-2000 gebieden onder de depositiewaarde zit. Hiervoor wordt er tot 2030 bijna drie miljard euro beschikbaar gesteld voor natuurherstel en -versterking en daarnaast ook nog twee miljard voor maatregelen. Er zijn verschillende maatregelen per sector om dit aan te pakken. Zo ook voor de bouw.

Spoedpakket stikstof Nog te verwachten
Verlaging maximumsnelheid, ruimte voor zeven grote infraprojecten Drempelwaardes voor stikstof en PFAS
Landbouw: aanpak ammoniak via voer Gevolgen voor Schiphol en Lelystad
Noodwet: voor dijkverhogingen en waterprojecten Uitkoop boerenbedrijven
Instelling Stikstofregister Opheffen/samenvoegen ‘lastige’ natuurgebieden
Perspectief voor natuur: status kleine natuurgebieden Stikstof-eisen in aanbesteding: bouwfase
Openstelling drie stortdepots, voor PFAS grond en bagger Stikstof-eisen aan bouwprojecten: na oplevering

Bron: Cobouw 2019

Wat betekent dit voor de bouwsector?
Tijdens de bouw van een gebouw of weg wordt er veel stikstof uitgestoten in omliggende Natura-2000 gebieden. Hierdoor liggen veel bouwprojecten stil. Volgens onderzoek van Bouwend Nederland lopen bouwbedrijven miljarden euro’s omzet mis door de stikstofproblematiek. Deze uitstoot wordt voornamelijk veroorzaakt door de grote grondverzetmachines (zoals graafmachines, vrachtwagen, kranen en bulldozers) op de bouw. Tot op heden heeft dit probleem de grootste directe impact op de bouwsector. Dit heeft alles te maken dat bouwbedrijven geen vergunning hebben voor het uitvoeren van activiteiten (oftewel niet beschikken over jaarlijkse stikstofruimte). Dit komt onder andere door de vernietiging van het PAS door de Raad van State. Hierdoor is er voor nieuwe bouwactiviteiten die stikstofemissies veroorzaken geen ruimte.

Wat zijn de mogelijkheden voor de bouw?
Commissie Remkes geeft aan dat “de bouw zo snel mogelijk modulair, energieneutraal, circulair en natuurinclusief moet bouwen”. Dit kan door beter gebruik te maken van innovatieve technieken en bouwconcepten en gebruik te maken van duurzame materialen. Ook zullen bouwregelgeving aangescherpt moeten worden. Hierbij kun je denken aan het inzetten van emissiearme aanbestedingen en het stimuleren van gebruik van elektrische grondverzetmachines, werktuigen en bouwlogistiek.

Een andere manier om de stikstofuitstoot te verlagen is door bestaande bouw te vervangen door nieuwbouw. Het voordeel hiervan is dat er in nieuwbouw geen gasinstallaties meer worden geplaatst maar een warmtepomp. Hierdoor wordt er geen stikstofdioxide geproduceerd.

Kortom er zijn wel mogelijkheden voor het opvangen van het stikstofprobleem maar daar is veel tijd en geld voor nodig. Zoals aangeven zijn dit ook niet de enige problemen voor de bouwsector. In de volgende blog gaan we het hebben over het PFAS probleem.

wo mei 12

De problemen van de bouwsector – Deel 1: Het stikstofprobleem

Stikstofproblematiek, coronacrisis, tekorten op de arbeidsmarkt, PFAS-probleem! De kranten staan al jaren vol met de vele problemen waar de bouwsector mee kampt. Wij lichten de verschillende problemen toe en zijn er eigenlijk ook mogelijkheden? In deze blog vertellen wij meer over het stikstofprobleem.

Wat is stikstof?
Het is belangrijk om eerst even helder te hebben wat stikstof precies is en waarom dit een probleem is. Stikstof is overal om ons heen, ongeveer 78% van de lucht bestaat eruit. In eerste instantie is stikstof niet schadelijk voor de mens en het milieu, dit gebeurt pas als er een reactie ontstaat met een andere stof (zuurstof of waterstof). Stikstofdioxiden (reactie van zuurstof en stikstof) zijn gassen die ontstaan bij verbrandingsprocessen zoals uitlaatgassen van het verkeer, energiecentrales en uitstoot van industrie. Dan heb je ook nog de reactie van stikstof en waterstof, hierdoor ontstaat ammoniak. Dit komt vooral voor in de landbouw sector. Maar waarom is dit dan een probleem?

De effecten van stikstof
De stoffen in de lucht hebben een negatief effect op de luchtkwaliteit, natuur en klimaat. Zo komen de stikstofoxiden en ammoniak in de lucht uiteindelijk weer op de grond terecht door neerslag. Dit is voor natuurgebieden een groot probleem; hierdoor verdwijnen zeldzame planten en verschillende diersoorten. Daarnaast heeft het ook invloed op klimaatveranderingen en de gezondheid van de mens.

De nieuwe stikstofwetgeving
Om deze negatieve effecten tegen te gaan is er een nieuwe wet aangenomen om de stikstofuitstoot te verlagen en de natuur te verbeteren (deze zal naar alle waarschijnlijkheid in werking treden op 1 juli 2021). Dit houdt in dat de stikstofuitstoot en -neerslag fors omlaag moet. Zo laag dat de helft van de Natura-2000 gebieden onder de depositiewaarde zit. Hiervoor wordt er tot 2030 bijna drie miljard euro beschikbaar gesteld voor natuurherstel en -versterking en daarnaast ook nog twee miljard voor maatregelen. Er zijn verschillende maatregelen per sector om dit aan te pakken. Zo ook voor de bouw.

Spoedpakket stikstof Nog te verwachten
Verlaging maximumsnelheid, ruimte voor zeven grote infraprojecten Drempelwaardes voor stikstof en PFAS
Landbouw: aanpak ammoniak via voer Gevolgen voor Schiphol en Lelystad
Noodwet: voor dijkverhogingen en waterprojecten Uitkoop boerenbedrijven
Instelling Stikstofregister Opheffen/samenvoegen ‘lastige’ natuurgebieden
Perspectief voor natuur: status kleine natuurgebieden Stikstof-eisen in aanbesteding: bouwfase
Openstelling drie stortdepots, voor PFAS grond en bagger Stikstof-eisen aan bouwprojecten: na oplevering

Bron: Cobouw 2019

Wat betekent dit voor de bouwsector?
Tijdens de bouw van een gebouw of weg wordt er veel stikstof uitgestoten in omliggende Natura-2000 gebieden. Hierdoor liggen veel bouwprojecten stil. Volgens onderzoek van Bouwend Nederland lopen bouwbedrijven miljarden euro’s omzet mis door de stikstofproblematiek. Deze uitstoot wordt voornamelijk veroorzaakt door de grote grondverzetmachines (zoals graafmachines, vrachtwagen, kranen en bulldozers) op de bouw. Tot op heden heeft dit probleem de grootste directe impact op de bouwsector. Dit heeft alles te maken dat bouwbedrijven geen vergunning hebben voor het uitvoeren van activiteiten (oftewel niet beschikken over jaarlijkse stikstofruimte). Dit komt onder andere door de vernietiging van het PAS door de Raad van State. Hierdoor is er voor nieuwe bouwactiviteiten die stikstofemissies veroorzaken geen ruimte.

Wat zijn de mogelijkheden voor de bouw?
Commissie Remkes geeft aan dat “de bouw zo snel mogelijk modulair, energieneutraal, circulair en natuurinclusief moet bouwen”. Dit kan door beter gebruik te maken van innovatieve technieken en bouwconcepten en gebruik te maken van duurzame materialen. Ook zullen bouwregelgeving aangescherpt moeten worden. Hierbij kun je denken aan het inzetten van emissiearme aanbestedingen en het stimuleren van gebruik van elektrische grondverzetmachines, werktuigen en bouwlogistiek.

Een andere manier om de stikstofuitstoot te verlagen is door bestaande bouw te vervangen door nieuwbouw. Het voordeel hiervan is dat er in nieuwbouw geen gasinstallaties meer worden geplaatst maar een warmtepomp. Hierdoor wordt er geen stikstofdioxide geproduceerd.

Kortom er zijn wel mogelijkheden voor het opvangen van het stikstofprobleem maar daar is veel tijd en geld voor nodig. Zoals aangeven zijn dit ook niet de enige problemen voor de bouwsector. In de volgende blog gaan we het hebben over het PFAS probleem.

Meer nieuws

Terug naar overzicht

Meer nieuws